Το SaaS (Software As A Service) είναι αυτή τη στιγμή πολύ διαδεδομένο, τι ακριβώς είναι όμως;
Με την εξέλιξη των δυνατοτήτων που προσφέρει το σύγχρονο Web (ο Παγκόσμιος Ιστός) μετεξελίχθηκε σε πλατφόρμα για τη δημιουργία εφάμιλλων με τις παραδοσιακές εφαρμογών.
Έτσι το λογισμικό που λειτουργεί στο σύννεφο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο κανόνας και έχει ξεπεράσει σε προτίμηση τις εφαρμογές για υπολογιστές, τόσο στις πολύ μεγάλες όσο και στις μικρότερες επιχειρήσεις.
Οι εφαρμογές Web (Web applications) προσφέρουν πολλές από τις δυνατότητες των παραδοσιακών εφαρμογών, αλλά παρουσιάζουν και αρκετά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, πράγμα που τις καθιστά συχνά την πιο ελκυστική ή ακόμα και τη μόνη επιλογή για τις επιχειρήσεις ή τα πρόσωπα που τις χρειάζονται.
Το λογισμικό που προσφέρεται ως υπηρεσία (SaaS), έχει λοιπόν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του όταν συγκριθεί με το παραδοσιακό λογισμικό.
Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί επιχειρώ να συγκεντρώσω κάποια από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις εφαρμογές λογισμικού που διανέμεται (ή πιο σωστά λειτουργεί) ως υπηρεσία, έναντι του παραδοσιακού λογισμικού εφαρμογών.
| Desktop Applications | Web Applications | |
|---|---|---|
| Απόκτηση | Διανέμονται συνήθως σε μορφή πακέτου λογισμικού με παραχώρηση Άδειας Χρήσης έναντι συνήθως ενός μεγάλου ποσού που καταβάλλεται μια φορά. | Υιοθετείται το μοντέλο της συνδρομητικής υπηρεσίας έναντι ενός σχετικά χαμηλού ποσού που καταβάλλεται περιοδικά ανάλογα με τις επιλογές των χρηστών. |
| Εγκατάσταση | Εγκαθίσταται σε κάθε υπολογιστή όπου θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί. | Δεν χρειάζεται εγκατάσταση. |
| Χρήση σε πολλαπλές συσκευές. | Για να εγκατασταθεί σε άλλο τύπο συσκευής πρέπει να έχει σχεδιαστεί μια έκδοση ειδικά για τον συγκεκριμένο τύπο συσκευής. Συνήθως έχει επιπλέον κόστος. | Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε τύπο συσκευής, χωρίς επιπλέον κόστος. |
| Ενημέρωση - Νέες εκδόσεις | Για την ενημέρωση χρειάζεται συνήθως επανεγκατάσταση μέρους τουλάχιστον του λογισμικού. | Δεν χρειάζονται εγκαταστάσεις ενημερώσεων. Το σύστημα είναι πάντα ενημερωμένο με τις βελτιώσεις και τις νεότερες λειτουργίες. |
| Υποστήριξη | Χρειάζεται επιτόπου παρέμβαση τεχνικού για να γίνει η εγκατάσταση και η μετέπειτα υποστήριξη της λειτουργίας. | Δεν απαιτείται εγκατάσταση. Αξιοποιούνται στο έπακρο οι δυνατότητες του Διαδικτύου ώστε να παρέχονται οι υπηρεσίες υποστήριξης και εκπαίδευσης. |
| Ταχύτητα λειτουργίας | Υψηλή ταχύτητα λειτουργίας. Άμεση ανταπόκριση. | Συνήθως καλή αποκρισιμότητα. Εξαρτάται από την ταχύτητα και την ποιότητα της σύνδεσης στο Διαδίκτυο |
| Χρήση πόρων | Έχει άμεση πρόσβαση στους πόρους του συστήματος (μνήμη, δίσκος, εκτυπωτής κλπ.). | Έχει μόνο έμμεση - ελεγχόμενη πρόσβαση σε τοπικούς πόρους του συστήματαος (μνήμη, κάμερα, μικρόφωνο, GPS, επιταχυνσιόμετρο, πυξίδα κλπ.), |
| Ασφάλεια | Η ασφάλεια του συστήματος εξαρτάται κυρίως από τον έλεγχο της πρόσβασης στις εγκαταστάσεις. | Η ασφάλεια είναι κυρίαρχος παράγοντας στην διαδικασία απόφασης για την επένδυση τέτοιου είδους, καθώς το περιβάλλον δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ασφαλές και χρειάζεται ειδική μέριμνα και συνεχής επαγρύπνηση γι αυτό το λόγο. |
| Πεδίο λειτουργίας | Συνήθως σε περιβάλλον γραφείου. | Το λογισμικό αυτού του τύπου μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αλλαγές σε πλήθος τύπων συσκευών, πράγμα που του επιτρέπει να συνοδεύει το χρήστη του σε οποιοδήποτε χώρο εργασίας, προσφέροντάς του δυνατότητες, όπως δρομολόγηση, επιτόπια λειτουργία σε περιπτώσεις για παράδειγμα τεκμηρίωσης συνθηκών ατυχημάτων ή άλλου είδους επιτόπιων ερευνών. |
| Ιδιοκτησία Δεδομένων | Τα δεδομένα ανήκουν στην επιχείρηση και φυλάσσονται εντός των εγκαταστάσεών της. | Τα δεδομένα ανήκουν στην επιχείρηση αλλά φυλάσσονται εκτός των εγκαταστάσεών της, θέμα που εγείρει ανησυχίες και απαιτεί λήψη μέτρων πρόληψης (Πολιτικές Προστασίας, τοπικά αντίγραφα ασφαλείας και άλλα). |
Όπως γίνεται φανερό στον Πίνακα 1, υπάρχει σημαντικό πλήθος χαρακτηριστικών στα οποία διαφοροποιούνται οι δύο τύποι λογισμικού. Έτσι είναι σημαντικό να δούμε από την σκοπιά των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων τις δύο αυτές επιλογές, ώστε να είμαστε σε θέση να κάνουμε τη σωστή επιλογή -όντας ενημερωμένοι, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες μας.
Λογισμικό Desktop (παραδοσιακό)
Πλεονεκτήματα:
Ταχύτητα λειτουργίας
Το λογισμικό εκτελείται τοπικά στον υπολογιστή και αλληλεπιδρά άμεσα με το χρήστη.
Άμεση χρήση πόρων του υπολογιστή
Επειδή η λειτουργία του λογισμικού γίνεται τοπικά, δεν υπάρχουν περιορισμοί στο πλήθος των πόρων (όπως μνήμη, αποθηκευτικός χώρος, περιφερειακές συσκευές κλπ.) που μπορεί να χρησιμοποιήσει, με μόνο όριο το μέγεθός τους στο υλικό του υπολογιστή.
Ασφάλεια
Το περιβάλλον λειτουργίας του λογισμικού θεωρείται πιο ασφαλές, ακόμα κι αν λειτουργεί μέσω δικτύου, καθώς αυτό είναι ένα τοπικό δίκτυο που λειτουργεί συνήθως εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, ή εντός ενός περιβάλλοντος εικονικού ιδιωτικού δικτύου (Virtual Private Network ή για συντομία VPN) όπου οι υπολογιστές της επιχείρησης συνδέονται μεν μέσω ενός εξωτερικού δικτύου (του Διαδικτύου), αλλά αυτό γίνεται μέσω ενός κρυπτογραφημένου καναλιού. Η χρήση ενός VPN κάνει το δίκτυο να λειτουργεί ως ένα τυπικό τοπικό δίκτυο για τις εφαρμογές λογισμικού που το προσπελαύνουν.
Μειονεκτήματα:
Εγκατάσταση
Για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί, το λογισμικό για υπολογιστές, πρέπει να εγκατασταθεί στον κάθε έναν υπολογιστή όπου θα χρησιμοποιηθεί, κάνοντας αλλαγές στο περιβάλλον του.
Ενημερώσεις
Οι ενημερώσεις του λογισμικού θα πρέπει να εγκατασταθούν σε κάθε υπολογιστή που το χρησιμοποιεί, κάθε φορά που δημοσιεύονται ανεβάζοντας το κόστος υποστήριξης.
Εξ' άλλου πρόκειται για μια χρονοβόρα, επαναλαμβανόμενη και κοστοβόρα διαδικασία.
Δυσκολία επαναχρησιμοποίησης δεδομένων
Η συνήθως κλειστή φύση των εφαρμογών για υπολογιστές, καθώς και η απομόνωση που τους επιβάλλει το περιβάλλον λειτουργίας τους, αποτελούμενο από έναν υπολογιστή ή ένα μικρό δίκτυο, δεν προωθεί την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων.
Λογισμικό βασισμένο στο Cloud
Πλεονεκτήματα:
Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Το λογισμικό που διατίθεται ως υπηρεσία, ακολουθεί ένα πρότυπο λειτουργίας που είναι εκ των πραγμάτων πιο σύγχρονο. Συμβαδίζει επομένως με τις εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας λογισμικού, κι έτσι είναι σε θέση να προσφέρει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού, για τις επιχειρήσεις που το επιλέγουν.
Αξιοποίηση ευρύτερου περιβάλλοντος λειτουργίας
Ο πλούτος των πόρων που προσφέρει παγκόσμιος Ιστός (world wide Web) είναι τεράστιος (ακόμα κι αν περιορίζεται κάπως λόγω της γλώσσας για τις ελληνικές επιχειρήσεις).
Εγκατάσταση
Το γεγονός ότι για να χρησιμοποιηθεί το λογισμικό, δεν χρειάζεται να εγκατασταθεί σε έναν υπολογιστή, αλλά απαιτεί μόνο ένα φυλλομετρητή για το Web (Web browser), μειώνει σημαντικά τις αναγκαίες επενδύσεις σε υπολογιστική ισχύ και σε υποστήριξη κάνοντάς το, ιδιαίτερα ελκυστικό σε νεοφυείς και πολύ μικρές επιχειρήσεις και επιτρέποντας στις μεγάλες επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν τους οικονομικούς πόρους που αποδεσμεύονται, σε άλλες περιοχές που συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους.
Ενημερώσεις
Το λογισμικό παραμένει πάντα ενημερωμένο, χωρίς καμία παρέμβαση, καθώς οι ενημερώσεις που παρέχονται από τον πάροχο της υπηρεσίας - συντάκτη της εφαρμογής, χρειάζεται να προωθηθούν από τον ίδιο μόνο μία φορά στην κεντρική εγκατάσταση του λογισμικού.
Νέα πεδία εφαρμογής
Η αποδέσμευση από την ανάγκη εγκατάστασης σε έναν συγκεκριμένο υπολογιστή καθώς και οι τεχνολογίες responsive design που κάνουν δυνατή τη λειτουργία των εφαρμογών σε κάθε συσκευή (Υπολογιστές, tablets, έξυπνα κινητά τηλέφωνα και άλλες), δημιούργησαν ευκαιρίες για αξιοποίηση σε οποιοδήποτε χώρο, διευρύνοντας απίστευτα τις δυνατότητες που μας παρέχουν.
Επαναχρησιμοποίηση δεδομένων
Το κρυφό χαρτί των εφαρμογών SaaS, είναι το ίδιο το Web, καθώς σχεδιάστηκε εξ' αρχής για να επιτρέπει την ελεύθερη διάδοση των πληροφοριών μεταξύ απομακρυσμένων σημείων.
Το επόμενο φυσικό εξελικτικό βήμα ήταν να βρεθούν διάφοροι τρόποι για την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων για να παραχθούν πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν από διαφορετικά τμήματα μιας επιχείρησης για διαφορετικούς σκοπούς.
Για παράδειγμα, τα ίδια δεδομένα από τις πωλήσεις που κάνει μια επιχείρηση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν...
- τόσο από τη διαχείριση για να κρατάει ενημερωμένη την αποθήκη και τις πρώτες ύλες διαθέσιμες σε ποσότητες που να είναι ικανές να υποστηρίξουν την λειτουργία της επιχείρησης.
- όσο και από τη διοίκηση για να αποφασίσει την ανάπτυξη νέων προϊόντων ή υπηρεσιών ανάλογα με την διαφαινόμενη ζήτηση το επόμενο διάστημα, βάσει προβολών που κάνουν βασιζόμενοι στα ίδια ιστορικά δεδομένα.
Μειονεκτήματα:
Ταχύτητα λειτουργίας
Πέραν από την ίδια την ταχύτητα με την οποία έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί το λογισμικό, η τελική ταχύτητα απόκρισής του εξαρτάται επίσης από την ποιότητα σύνδεσης στο Διαδίκτυο, τον καιρό και άλλα.
Ασφάλεια
Η ανησυχία για την ασφάλεια των δεδομένων αποκτά νέα διάσταση με την εξάπλωση της τεχνολογίας εφαρμογών που λειτουργούν στο σύννεφο, πέρα από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Οι χρήστες των υπηρεσιών αυτών πρέπει να φροντίζουν να ελέγχουν ότι διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τα διεθνή πρότυπα καλών πρακτικών αλλά και από τη σχετική νομοθεσία πριν λάβουν την τελική απόφαση για τον πάροχο αυτού του είδους υπηρεσιών.
Ιδιοκτησία των δεδομένων
Πρόκειται για μια νέα ανησυχία για τις επιχειρήσεις, καθώς πρέπει να διασφαλίσουν (ελέγχοντας τα έγγραφα της πολιτικής χρήσης των παρόχων), ότι τα δεδομένα που αποτελούν περιουσία της επιχείρησης που τα παράγει, ανήκουν σε αυτή (την επιχείρηση) κι όχι στον πάροχο της υπηρεσίας.
Το SaaS είναι ένα μέρος μόνο του οικοσυστήματος των εφαρμογών Cloud
Το οικοσύστημα τεχνολογιών Cloud έχει κι άλλες όψεις εκτός από το SaaS, όπως το